Tarihi Değiştiren Vapur Bandırma ve Büyük Önder Mustafa Kemal ATATÜRK:

Dört cepheden düşman kuşatması altın olan bir vatanın kurtuluş mücadelesi o yolculukla başlamıştı. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, yol arkadaşları ve mürettebatı ile 76 kişi 105 yıl önce bugün, Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıktı.

Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a hareketinden bir kaç gün önce eski ve yakın arkadaşlarından olup 1926 yılına kadar da beraber oldukları Rauf Bey (ORBAY) aldığı bir habere göre işgal kuvvetleri komutanlığı tarafından izin verilmeyecekti, ya da Bandırma Vapuru ’nu Karadeniz’e çıktıktan sonra batırılacağını haber aldığını söylemiştir.

Aslında Galata rıhtımları, Fransız, Sirkeci rıhtımları da İngilizler ‘in işgali altındaydı. Paşa bu varsayımları da göz önünde tutarak fikrini değiştirmiş, Beşiktaş Akaretler’ de oturan anne si Zübeyde Hanımefendi ve kız kardeşi Makbule hanımefendi’ ye veda etmek için Beşiktaş’taki evlerine gitmiştir.

Onlarla bir süre görüştükten sonra, Karargâhı ile beraber, Beşiktaş Vapur iskelesinden “Askeri yollama” nın bir motoruna binmiş, kız kulesi açıklarında bekleyen bandırma vapuruna geçerek, Süvari İsmail hakkı Kaptan’a hareket emrini vermiştir.

Bandırma vapuru Sirkeci Rıhtımında durdurularak İngilizler tarafından sıkı bir denetimden geçirilmiştir. İstanbul Boğazı’ndan Karadeniz’e çıktıktan sonra hafiften esen rüzgâr birden kendini şiddetli bir rüzgâra bırakmış ve 279 grostonluk gemiye yüklenmeye başlamıştı.

Geminin İstanbul’dan hareketinden bir süre sonra, İngiliz işgal kuvvetleri tarafından bir destroyer gönderilerek, Bandırma vapurunu geri çevirmek ya da batırmakla görevlendirilmişti.

Fakat Bandırma vapuru İngiliz işgal kuvvetlerinin planladığı rotayı takip etmediği için yakalayamamışlardı. Bandırma vapuru 18 Mayıs 1919 günü saat 12 civarı Sinop limanına girmiştir.

Gemide konuk olarak bulunan Sinop Mutasarrıfı Mazhar Tevfik Bey bir sandalla karaya çıkarken, Mustafa Kemal Paşa bir ara arkadaşları ile birlikte Sinop’a çıkıp oradan da kara yolu ile Samsun’a gitmeyi düşünmüştür. Böylece takip eden savaş gemisinden kurtulmuş olacaklardı. Fakat kara yolcuğunun yol şartları nedeniyle deniz yolculuğundan daha çetin olacağı anlaşılınca bu fikirden vaz geçilerek Vapurla yolculuğa devam kararı alınmıştır.

Bandırma Vapuru 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabah 08.15’ de Samsun’a demir atarken, İsmail Hakkı Kaptan yaşamının en mutlu anının tadıyordu.

Bu güç görevi yerine getirebilmenin kıvancı içerisinde Allah’a şükrediyordu. Dil iskelesi açığına demir atan bandırma vapurundan taka aracılığı ile Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları, bugünkü Samsun Büyük Oteli ve Yaşar Doğu Spor Salonu arasında bulunan ilk adım anıtının olduğu yerdeki Fransızlar’ dan kalma Dil (Reji) iskelesinden karaya ayak basmışlardır.

19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıkan genç generalin Kurtuluş harekâtını başlatacağını kimse bilmiyordu. Resmi görevi Samsun ve çevresinde başkaldıran bazı çeteleri yola getirmekti. Resmi unvanı ise ordu müfettişliği idi.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadeleyi başlatmak için çıktığı yolda 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. Bu tehlikeli yolculukta Atatürk’e 22 kurmayı, 25 er ve erbaş 8 kâtip ve 21 mürettebat olmak üzere 75 kahraman eşlik etti.

Bandırma Vapuru bundan 105 yıl önce bugün Samsun’a ulaştı. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolun ilk durağı kabul edilen bu olay Türk tarihindeki dönüm noktalarından birisidir.

Samsun'a çıkışını Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'ta şöyle anlatmıştır:

"1919 yılı Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve manzara: Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durum, Dünya Savaşı'nda yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes antlaşması imzalamış, Büyük Harbin uzun yılları boyunca, millet yorgun ve fakir bir halde. Milleti ve memleketi Dünya Savaşı'na sokanlar, kendi hayatları endişesine düşerek memleketten kaçmışlar.

Saltanat ve hilafet makamında bulunan Vahdettin, soysuzlaşmış, şahsını ve yalnız tahtını emniyete alabileceğini hayal ettiği alçakça tedbirler araştırmakta. Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet aciz, haysiyetsiz, korkak, yalnız Padişahın iradesine tabi ve onunla beraber şahıslarını koruyabilecek herhangi bir duruma razı, ordunun elinde silahları ve cephanesi alınmış ve alınmakta. İtilaf Devletleri, ateşkes antlaşmasının hükümlerine uymaya lüzum görmüyorlar. Birer vesileyle itilaf donanmaları ve askerleri İstanbul'da Adana vilayeti Fransızlar, Urfa, Maraş, Gaziantep İngilizler tarafından işgal edilmiş.

Antalya ve Konya'da İtalya askeri birlikleri, Merzifon ve Samsun'da İngiliz askerleri bulunuyor. Her tarafta yabancı subay ve memurlar ve ajanlar faaliyette. Nihayet başlangıç kabul ettiğimiz tarihten dört gün önce 15 Mayıs 1919'da İtilaf Devletleri'nin uygun görmesiyle Yunan ordusu İzmir'e çıkartılıyor. Bundan başka, memleketin her tarafından Hristiyan azınlıklar gizli, açık milli emel ve maksatlarını gerçekleştirmeye, devletin bir an evvel çökmesine, çalışıyorlardı."

GEMİ MÜRETTEBATI:

1)Gemi süvarisi İsmail Hakkı Durusu

2)ikinci Kaptan Üsküdarlı Tahsin Kaptan

3)Çarkçı Başı Hacı Süleyman

4)Gemi Kâtibi İsmail

5)Lostromo Hasan Reis

6)Serdümen Göreleli Ali Oğlu Basri

7)Ambarcı Rizeli Süleyman Oğlu Mahmut

8)Ambarcı Silivrili Hasan Oğlu Mehmet

9)Tayfa Süleyman Oğlu Cemil

10)Tayfa Hüseyin Oğlu Rahmi

11)Tayfa Mesut Oğlu Temel

12)kamarot Muharrera Oğlu Hacı Tevfik (Ulusu)

13)Kamarot İbrahim Oğlu Mehmet

14)Kamarot Yamağı Mustafa Oğlu Halit

15)Ateşçi Koyunhisarlı Yusuf Oğlu Halit

16)Ateşçi Rizeli Arif Oğlu Mansur

17)Ateşçi Osman Oğlu Hacı Hamdi

18)Kömürcü Hasan Oğlu Mehmet

19)Kömürcü Mehmet Ali Oğlu Ömer Faik

20)Vinçci İsmail Hakkı

21)Vinçci Ali Oğlu Galip.

BANDIRMA VAPURUNDA YER ALAN KAHRAMANLARIN İSİMLERİ:

-9. Ordu Müfettişi Mirliva(Tuğgeneral) Mustafa Kemal Paşa (ATATÜRK)

-3. Kolordu Komutanı Erkan-ı Harp Mir Alayı (Kurmay Albay) Refet (Bele Paşa)

-Müfettişlik Kurmayı Başkanı Erkan-ı Harp Mir Alayı Manastırlı Kazım (Dirik Paşa)

-Müfettişlik Sağlık Daire Başkanı Tabip Miralay İbrahim Tali (Öngören)

-Kurmay Başkan Yardımcısı Erkan-ı Harp Kaymakamı (Kurmay Yarbay) Mehmet Arif Bey (Ayırıcı)

-Karargâh Erkan-ı Harbi ve istihbarat ve Siyasi şube Müdürü Erkan-ı Harp Binbaşısı Hüsrev Gerede

-Müfettişlik Topçu komutanı Topçu Bin Başı Kemal Bey (Doğan)

-Müfettişlik Sağlık Daire Başkan Yardımcısı Tabip Bin Başı Refik Bey (Saydam)

-Müfettişlik Baş Yaveri Yüz Başı Cevat Abbas Bey (Gürer)

-Dr. Yüzbaşı Behçet Efendi

-Kurmay Mülhakı Mümtaz (Tunay)

-Kurmay Mülhakı Yüz Başı İsmail Hakkı (Ede)

-Müfettişlik Emir Subayı Yüz Başı Ali Şevket (Öndersev)

-Karargâh Komutanı Yüz başı Mustafa Vasfi (Süsoy)

-Mülhak Yüz Başı Rauf

-Yüz Başı Hersekli Ahmet Efendi

-Kurmay Başkanı Emniyet Subayı Üsteğmen Hayati

-Kurmay Mülhakı 3. Kolordu Komutan Yaveri Üsteğmen Arif Hikmet (Gerçekçi)

-iaşe Subayı Üsteğmen Abdullah (Kunt)

-Mülhak Teğmen Zebur

-Müfettişlik ikinci Yaveri Teğmen Muzaffer (Kılıç)

-Emir Subayı Teğmen Ruhsat

-Adli Müşavir Ali Rıza Efendi

-Tabur Hesap Memuru Rahmi Efendi

-Tabur Hesap Memuru Ahmet Nuri Efendi

-1.Sınıf Kâtip Faik Efendi (Aybars)

-4.Sınıf Kâtip Memduh Bey (Atasev)

-Zabit Vekili Tahir Efendi

-Alay Kâtibi Yahya Efendi

-Tabur Kâtibi Süleyman Fehmi Efendi

-Hesap Memuru Şükrü Efendi

-Kıdemli Çavuş Osman Nuri Oğlu Ali Faik

-Kıdemsiz Çavuş İbrahim izzet Oğlu Atıf

-Çavuş Mustafa Oğlu Kemal

-Çavuş Kemal Oğlu Mustafa

-Onbaşı Tevfik Oğlu Âdem

-Onbaşı Ali Oğlu Refet

-Onbaşı Abdullah Oğlu Ali

-Nefer Hüseyin Oğlu Mehmet

-Nefer Ahmet Oğlu Emin

-Nefer Mustafa Oğlu İsmail

-Nefer İbrahim Oğlu Ömer

-Nefer Kerem Oğlu Mehmet

-Nefer Mehmet Oğlu Mehmet

-Nefer Hasan Oğlu Ulvan

-Nefer Mehmet Oğlu Durmuş

-Nefer Mehmet Oğlu Ali

-Nefer Şakir Oğlu Nuri

-Nefer Hasan Oğlu Hüseyin

-Nefer Abdullah Oğlu Musa

-Nefer Abdullah Oğlu Mehmet

-Nefer Mehmet Oğlu Hasan

-Nefer Bekir Oğlu Mahmut

-Nefer ihsan Oğlu Mehmet Lütfi

-Nefer Ali Oğlu Musa olmak üzere toplam 55 kişidir.